| 
Thành viên PC
dothanhnhan270
»~¶v¶EmBeR~» 
| Tổng số bài gửi : 23
Danh tiếng : 0
Birthday : 24/04/1993
gia nhập : 29/11/2009
tui~ : 30
 CAO LÃNH CITY
 VNĐ : 795
 có như không thôi thì không có
 |
|   Tiêu đề: TÁC PHẨM " HAI ĐỨA TRẺ" | |
| |  | |  |  | Tác giả
--------------------------------------------------------------------------------
Thạch Lam (1910-1942) tên thật là Nguyễn Tường Vinh (sau đổi là Nguyễn Tường Lân). Nhà văn, nổi tiếng về truyện ngắn. Viết xúc động về người nghèo, những em bé nhà nghèo. Văn nhẹ nhàng, tinh tế với tấm lòng xót thương, nhân hậu. Chất thơ man mác trong văn xuôi.
Tác phẩm - Các tập truyện ngắn: Gió đầu mùa (1977), Nắng trong vườn (1938), Sợi tóc (1942), Tập tuỳ bút Hà Nội 36 phố phường…
Xuất xứ, chủ đề
--------------------------------------------------------------------------------
1. Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” rút trong tập “Nắng trong vườn” (1938)
2. Tác phẩm nói lên lòng xót thương đối với những kỷ niệm và ước mơ bình dị, cảm động của những em bé nơi phố huyện nghèo ngày xưa.
Phân tích
--------------------------------------------------------------------------------
1. Phố huyện nghèo và những người nghèo
- Phố huyện là một thị trấn nhỏ và nghèo. Xung quanh là cánh đồng và xóm làng. Gần bờ sông. Có đường sắt chạy qua, có một ga tàu. Chiều hè tiếng ếch nhái râm ran. Đên xuống, phố vắng, tối im lìm. Rất ít đèn.
- Chợ chiều vãn. Chỉ có vài đứa bé lang thang đi lại nhặt nhạnh thanh nứa, thanh tre… bóng chập chờn.
- Chị Tí mò cua bắt tép, tối đến dọn hàng nước dưới gốc bàng; dọn hàng từ chập tối cho đến đêm “chả kiếm được bao nhiêu?”. Thằng cu bé con chị Tí - xách điếu đóm và khiêng 2 cái ghế trên lưng ở trong ngõ đi ra trông thật tội nghiệp.
- Bà cụ Thi hơi điên, cười khanh khách, ngửa cổ ra đàng sau, uống một hơi cạn sạch cút rượu, lảo đảo lần vào bóng tối.
- Vợ chồng bác xẩm “tiếng đàn bầu bần bật”, thằng con bò ra đất…
- Bác phở Siêu gánh hành đi trong đêm, tiếng đòn gánh kĩu kịt, bóng bác mênh mang,… Phở của bác là món quà xa xỉ mà chị em Liên không bao giờ mua được.
- Phố tối, đường ra sông tối, cái ngõ vào làng lại sẫm đen hơn. Một vài ngọn đèn leo lét… Ngọn đèn con của chị Tí, bếp lửa của bác Siêu chiếu sáng một vùng đất cát, ngọn đèn của Liên từng hột sáng lọt qua phên nứa…
Tóm lại, phố nghèo, yên tĩnh và đầy bóng tối. Con người phố huyện âm thầm, lạnh lẽo. “Chừng ấy người trong bóng tối mong đợi một cái gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ hàng ngày của họ? Cách viết nhẹ nhàng, đầy xót thương, thấm một nỗi buồn thấm thía. Đó là tình cảm nhân đạo của Thạch Lam.
2. Chị em Liên:
- Gia cảnh sa sút nghèo. Cha mất việc. Cả nhà bỏ Hà Nội về quê. Mẹ làng hàng sáo. Chị em Liên được mẹ cho trông coi một cửa hàng tạp hóa nhỏ xíu, phên nứa dán giấy nhật trình.
- An ngây thơ. Liên cảm thấy cô đã lớn, đảm đang, kiêu hãnh vì cái dây xà tích bạc ở thắt lưng “vì nó tỏ ra chỉ là người con gái lớn và đảm đang”.
- Gian hàng tối âm thầm, đầy muỗi. Đêm nào hai chị em Liên và An cũng ngồi dưới gốc bàng, trên cái chõng tre để đợi chuyến tàu đêm. Để bán hàng theo lời mẹ dặn. Còn là một niềm vui nhỏ nhoi.
- An trước lúc ngủ còn dặn chị đánh thức khi tàu đến. Đợi tàu là đợi ánh sáng. Con tàu từ Hà Nội về mang theo. Con tàu gợi nhớ kỷ niệm tuổi thơ: ngày bố còn đi làm, mẹ nhiều tiền được hưởng những thức quà ngon lạ, được đi chơi bờ hồ, uống những cốc nước lạnh xanh đỏ.
- Đợi tàu là đợi những mơ tưởng. Với Liên, trong ký ức và hiện tại “Hà Nội xa xăm. Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo. Con tàu như đã đem một chút thế giới khác đi qua”. Thế giới ấy khác hẳn đối với cuộc đời của Liên, của dân nghèo phố huyện, khắc hẳn vầng sáng ngọn đèn chị Tí và ánh lửa của bác Siêu.
- Giấc ngủ của Liên, lúc đầu mờ dần đi “giữa bao nhiêu sự xa xôi không biết…” về sau “mặt chị nặng dần”, chìm dần vào “ngập vào giấc ngủ yên tĩnh,… tĩnh mịch và đầy bóng tối”.
Tóm lại, ngòi bút của Thạch Lam tả ít mà gợi nhiều, nhỏ nhẹ, làm xúc động người đọc trước những số phận, những cảnh đời vui ít buồn nhiều, âm thầm, lặng lẽ và đầy bóng tối. Có mơ ước nhỏ nhoi, bình dị trước một cái gì vừa thuộc về quá vãng, vừa hướng tới tương lai.
Kết luận
--------------------------------------------------------------------------------
Truyện “Hai đứa trẻ” vừa hiện thực vừa mang màu sắc lãng mạn. Cảnh đợi tàu thật xúc động. Một ngồi bút tinh tế tạo ra những trang văn xuôi nhẹ nhàng đầy chất thơ. Một trái tim đầy tình người. Văn Thạch Lam cho ta nhiều nhã thú, đúng như nhà văn Nguyễn Tuân đã nói. | |  | |  |
«~coppy đường link này gửi đến bạn bè để ũng hộ diễn đàn~» | http://cba4.us.to/t128-topic |
|
|  | |
 8/1/2010, 19:23 | |
Thành viên PC
kibu_friendly
 »~åd¶v¶Îñ~»
| Tổng số bài gửi : 92
Danh tiếng : 0
Birthday : 23/12/1993
gia nhập : 21/11/2009
tui~ : 30
Thiên đường gọi tên
VNĐ : 1000004270
|
| | Tiêu đề: Re: TÁC PHẨM " HAI ĐỨA TRẺ" | |
| | | | | | Của mài ít we, tao thêm nak:
Bài làm
“ Văn học là nhân học” ( M.Gorki). Trong văn học, do vậy, vẻ đẹp nhân
bản của con ngườI luôn luôn là một phương tiện thẩm mĩ mà ở đó chất thơ
và chất hiện thực hoà quyện vớI nhau. Để làm rõ điều vừa nói, “hai đứa
trẻ” của Thạch Lam sẽ là một dẫn chứng.
“ Hai đứa trẻ” vừa là bức tranh hiện thực phố huyện nghèo, vừa như một
bài thơ trữ tình đặc sắc. Tác phẩm đã gieo vào lòng ngườI đọc một nỗI
buồn bâng khuângday dứt về đờI sống con người.
Bức tranh hiện thực nơi phố huyện nghèo xơ xác và lạI càng xơ xác, tiêu
điều hơn từ cái nhìn của nhà văn. Đó là lúc hoàng hôn của một ngày tàn
nơi miền quê “mặt trờI đã lấp sau rặng tre, nhìn lên chỉ thấy khóm tre
màu đen kịt trên nền trờI phớt hồng” dàn nhạc của ếch nhái bắt đầu văng
vẳng kêu ngòi đồng, thế cũng đủ làm thành cái buổI chiều êm như ru như
bao chiều khác.
Như một mô típ nghệ thuật, cái phố huyện hẻo lánh lạI hiện ra trong
khung cảnh chợ vãn của buổI chiều chỉ còn lèo tèo vài ba ngườI bán hàng
đang thu dọn gánh, vài đứa trẻ đi thu lượm các thứ lặt vặt… Cái bức
tranh ấy đã một lần hiện lên trong “gió lạnh đầu mùa” nhưng sao nó vẫn
nhuốm một nỗI buồn khó tả vào cái giờ khắc của ngày tàn trong “Hai đứa
trẻ”.
Song bức trang phố huyện ấy không chỉ là cảnh vật mà là bức tranh cuộc
sống của con người. Một hiện thực nơi miền quê hẻo lánh, một chút của
chốn kinh thành được mang tớI từ con tàu đêm đêm. Cuộc sống phố huyện
có gì? Đó là hoạt động kiếm sống của những ngườI mang trong mắt Liên
dường như quá quen thuộc, mỗI ngườI đã có một thói quen. Như bác phở
Siêu. chị Tí, bố con nhà hát sẩm, cụ Thi điên và ngay cả Liên. Việc chủ
yếu cũng chỉ là nghe tiếng trống thu không thì đóng cửa quán mà đợI
chờ. Hiện thực không làmta ngỡ ngàng đó là một phố huyện nghèo vớI
những ngườI cần cù lao động một cách lầm lũi đáng thương.
Nhưng tất cả những hiện thực như thế đều đặt trong con mắt quan sát
chất chứa trong chấ văn lãng mạn.ThờI gian đi vào cuộc sống của phố
huyện “ rõ ràng” không vụt nhanh hoặc tan vào đêm tối. ThờI gian cứ
chậm rãi đi từng bước phát triển của nộI tâm. Từ “tiếng trống thu
không” đến một câu văn nhẹ nhàng : “Chiều, chiều rồI” cất lên trong
lòng, rồI trờI nhá nhem tốI đến không gian đã khuya không còn những
“tạp âm”, của ban ngày chỉ còn “vòm trờI vớI ngàn ngôi sao xanh ganh
nhau lấp lánh”. MỗI thờI điểm lạI có một cái nhìn cảnh vật khác nhau
nhưng đều có phần thi vị hoá nhờ những câu văn tươi mát, uyển chuyển.
Có buổI chiều nào êm như ru trong cách nhìn của Nam Cao, Vũ Trọng
Phụng? Chỉ cón tâm hồn lãng mạn Thạch Lam mớI có cái mượt mà đượm chất
thơ như thế.
Sự tài tình chính là ở chổ nhà văn vừa hoà nhập hai tâm hồn quan sát là
một. HIểu là nhà văn quan sát cũng đúng mà hiểu cảnh vật diễn ra trong
mắt của nhân vật Liên cũng chẳng sai. Ta thấy rõ điều đó qua cái giật
mình của nhân vật. “Liên mãi ngồI quên mất! Bây giờ Liên vộI vàng vào
thắp đèn xếp những quả sơn đen lạI”.
“TrờI bắt đầu đêm, một đêm mùa hạ êm như nhung và thoảng gió mát”.
Nhưng câu văn như vậy có rất nhiều và được dùng một cách chính xác đạt
đến mẫu mực. PhảI chăng cảm nhận ấy xuất phát từ tâm hồn nhà văn hay
chính là từ tâm hồn của Liên khi phố huyện đã chìm trong im lìm của
vắng lặng. Trong con mắt “Dõi theo những bóng ngườI về muộn từ từ trong
đêm”.
Nếu như đầu tốI phố huyện còn được “trang hoàng” bằng những ánh đèn hắt
ra từ những quán bên đường thì bây giờ chỉ còn là bóng đêm. Một vài tia
sáng le lói từ kẻ cửa thành từng vệt. Con mắt thơ mộng đâu chỉ dừng ở
những ánh sáng rất thực mà tìm đến cái mong manh của thứ đom đóm lập
loè trong kẽ lá bàng lạI càng gợI buồn khó tả. Ánh sáng hiếm hoi của
thiên nhiên được nhà văn “ chớp” nhanh trong cái nhìn lãng mạn. Chất
thơ chính là ở đó. Vừa có vài hiện thực vừa có sự bay bổng của ngườI
bút phác lên và đằm lạI trên trang văn. Nhưng tất cả vẫn là cái thường
nhật diễn ra trong cảnh sống vốn quẩn quanh lầm lũi.
Ánh đèn của chị Tí đủsoi một khoảnh nhỏ. Nếu quan sát từ xa, ta sẽ thấy
một bức tranh khá hoàn chỉnh về mặt nghệ thuật vớI hai “gam màu” sáng
tối. Khuônmặt ngườI phụ nữ chân quê chất phát đã trảI qua một ngày bươn
bảI vớI cuộc sống để kiếm cái ăn, manh áo. Cuộc sống gia đình bận rộn
tốI tăm. Nhưng tốI nào chị cũng góp một ánh đèn như thế. Tuy để làm
thêm thu nhập, nhưng hình như họ chỉ bán cho lấy lệ.
Vậy thì cái gì đã làm cho họ ra đây? PhảI chăng đó là nếp sống. Và phố
huyện ban đêm là nơi để họ sống…Âm thanh của cuộc sống phát ra từ những
lờI đốI thoạI, những hoạt động của con ngườI nơi đây. MỗI ngườI đều góp
một thứ ánh sáng, một chút hương vị, âm thanh. Tất cả tạo nên một bức
tranh phố nghèo.
Chẳng có một nét chấm phá nào trong bức tranh nhưng tất cả những con ngườI có mặt đã làm nên tổng thể củacảnh vật cuộc sống.
Nếu như ở Nam Cao là những cảnh sống hiện thực khốn khổ vớI nước mắt
của đói, miếng ăn và áp bức thì cuộc sống hiện thực trong văn Thạch Lam
được “đo bằng” một đơn vị “lãng mạn” nhất định. Nét bút của ông đã phát
hoạ một cách rất nhẹ nhàng uyển chuyển. Phố huyện nghèo và cũng có rất
nhiều lý do để ngườI dân phảI lao vào cuộc bon chen giành dật sự sinh
tồn. Nhưng ở đây là một không khí chan hoà thực sự, ấm áp tình ngườI và
mỗI ngườI khi ra về chắc chắn vẫn giữ được sự ấm áp quen thân dù rất
buồn.
Sự hài hoà giữa hiện thực và lãng mạn đã giúp Thạch Lam có được chất
văn nhẹ nhàng thanh thoát, ẩn hiện nhân cách tyệt vờI của ông.
Trở lạI vớI cảnh sinh hoạt ban đêm nơi phố huyện, chất lãng mạn không
dừng lạI ở cảnh bao quát mà đắm lạI ở những trang viết về chị em Liên.
Đây chính lả điểm nhà văn đã tập trung khắc hoạ. Liên gây ấn tượng bởI
nộI tâm sâu sắc, xuất phát từ một con ngườI đa cảm. Khi màn đêm đã bắt
đầu buông xuống cũng chính là lúc Liên thấy lòng buồn man mác trước cái
giờ khắc của ngày tàn. Cảm giác buồn ấy gợI lên từ cảnh phố huyện xơ
xác buồn trong tiếng trống thu không vang vọng như hút hồn người. Bất
giác, một cảnh tượng làm chị không khỏI chạnh niềm thương: đó là những
chú bé nheo nhóc nhớn nhác giữa chợ đã vãng từ lâu để nhặt những mẫu
que kem và những gì còn có ích cho chúng. Ấn tượng đầu tiên là Liên có
một tấm lòng chẳng trẻ con chút nào. Tư thế của một ngườI chị còn bé
hơn thế nữa, nỗI lòng buồn báo hiệu một sự “trưởng thành” về tâm sinh
lí.
Bức tranh phồ huyện nghèo hẻo lánh, ẩn khuất trong bóng tốI hư vô của
phố huyện. Cuộc sống phố huyện đã ăn sâu trong tâm trí Liên. Tưởng như
nếu có thiếu một thứ gì của cảnh ngoài kìa, Liên đã thốt lên rồi. Nhưng
tất cả vẫn thế, ngay cả tiếng cụ Thi đôi lúc làm cho Liên sợ. Nhưng cảm
giác thân thuộc vẫn thấy cụ đáng yêu và đáng thương. Từng cảnh đờI,
cảnh sống của mỗI ngườI lần lượt đi qua tâm hồn tưởng như non nớt của
Liên.
Cuộc sống của từng ngườI đã góp nên thành cuộc sống của cả một quần thể
ngườI dân quê nghèo khó. Từ những mảnh đờI cũng giống như Liên cùng
chung môi trường sống , ta thấy một điểm chung rất rõ, đó là sự quanh
quẩn chật hẹp của môi trường xã hội. Ngày lạI ngày vẫn chỉ là cái chợ
tiêu điều, vài dãy hàng quán vớI những khoảnh đất trống “Lá đa lác đác
trước lều” và những “con ngườI ấy” mà thôi.
Nhưng ở Liên lạI có một sự khác lạ mà trong số trên chẳng có ai. Một
hành động tưởng như quái gở và vô nghĩa, đó là “đợI tàu”. Nếu mẹ Liên ở
đó chắc không cho cô thức. Nhưng đó mớI chính là chiều sâu của tác phẩm
khi tác giả khắc hoạ hình ảnh Liên cùng em đợI tàu vớI một niềm háo hức
rất trẻ con.
Và con tàu đã đến đúng như sự mong mỏI, đợI chờ, như một thoáng niềm
vui cũng chợt tắt. Tàu hôm nay không đông khách, ánh sáng của toa tàu
cũng kém đi. Điều đó càng làm lòng Liên có một mỗI buồn vô hình xâm
lấn. Con tàu vô cảm lầm lũi mang đến niềm vui duy nhất nhưng lạI chợt
gợI thêm nỗI buồn khó tả. Tiếng rầm rầm của tàu đã lẩn khuất sau màn
đêm dáy đặc, không gian của phố huyện thoáng giao động rồI lạI trở về
như xưa. Tâm trạng của Liên bây giờ chẳng biết nên vui hay nên buồn.
Vui có lẽ đúng hơn vì hàng ngày chuýên tàu vẫn là niềm mong mỏI của
chị. Có ngườI nói “chờ đợI là một điều khủng khiếp”; song, không có gì
để chờ đợI lạI càngkhủng khiếp hơn. VớI Liên điều khủng khiếp chính là
niềm vui mà chị có thể tự tạo cho mình. Chất lãng mạn ngay trong cảnh
đợI tàu. Cảnh đợI tàu ở đây tuy có khác vớI cảnh đợI tàu trên sân ga
nhưng lạI vẫn chung một nỗI niềm mong mỏi. Điều đáng nói hơn là duy chỉ
một cô bé Liên đợi. Cuộc sống bon chen đã không làm chị chìm trong cảnh
đờI lầm lũi, thầm lặng. Vượt xa hơn là một tâm hồn khát khao niềm vui
của cuộc sống. Tuy cuộc sống buồn nhưng vẫn tạo được nhiềm vui để mình
sống có ý nghĩa hơn trong cõi đờI. quả thực, tâm hồn Liên là một bài
thơ có cấu tứ khá hoàn chỉnh; nhưng đó là một sự thật hiển nhiên mà
Thạch Lam đem lại. Cho đến nay, chị vẫn sống vớI một niềm vui của
chuyến tàu đem lại. “Liên” là mảng màu chủ đạo tạo nên chất hiện thực
và chất lãng mạn trong thiên truyện. tạo nên bằng một cuộc đời. tạo nên
như là ngườI dẫn chuyện.
Thành công của thạch Lam chính là sự kết hợp hài hoà giữa bút pháp lãng
mạn vớI xu hướng hiện thực, nhân đạo. Tạo cho mỗI tác phẩm của ông một
sức sống trường tồn cùng lòng người. Tình ngườI của nhà văn vớI nhân
vật đã đưa ý nghĩa truyện lên một tầng cao mới. Ai đó đã định nghĩa về
thơ : “Thơ là hiện thực, thơ là cuộc đờI còn là thơ nữa” thì truyện
ngắn “Hai đứa trẻ” và nhiều thiên truyện khác nữa của thạch lam có đầy
đủ những yếu tố mang phong vị của một bài thơ trữ tình đặc sắc mà lạI
“cuộc đờI” thật nhiều sâu sắc. | | | | |
«~coppy đường link này gửi đến bạn bè để ũng hộ diễn đàn~» | http://cba4.us.to/t128-topic |
|
| | | |
| 9/1/2010, 09:01 | |
Thành viên PC
kibu_friendly
»~åd¶v¶Îñ~»
| Tổng số bài gửi : 92
Danh tiếng : 0
Birthday : 23/12/1993
gia nhập : 21/11/2009
tui~ : 30
Thiên đường gọi tên
VNĐ : 1000004270
|
| | Tiêu đề: Re: TÁC PHẨM " HAI ĐỨA TRẺ" | |
| | | | | | bài khác nak:
***><>Bài làm<><*** :
Trên văn đàn văn học Việt Nam trước cách mạng tháng tám, Thạch Lam chưa
được xếp ở vị trí số một nhưng cũng là một tên tuổI rất đáng coi trọng
và khẳng định, Thạch Lam tuy có viết truyện dài nhưng sở trường của ông
là truyện ngắn, bởI ở đó tài năng nghệ thuật được bộc lộ một cách trọn
vẹn, tài hoa. Nguyễn Tuân viết : “Nói đến Thạch Lam ngườI ta vẫn nhớ
đến truyện ngắn nhiều hơn là truyện dài”. Đóng góp của Thạch Lam không
chỉ ở nghệ thuật mà nó còn giúp ta thanh lọc tâm hồn : “ MỗI truyện là
một bài thơ trữ tình đầy xót thương” . Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” của
Thạch Lam cũng là “một bài thơ trữ tình đầy xót thương” như thế . Thạch
Lam tuy có chân trong Tự lực Văn đoàn nhưng tư tưởng thẩm mĩ lạI theo
một hướng riêng. Ông xây dựng cho mình một thế giớI nhân vật khác. Ông
lặng lẽ hướng ngòi bút của mình về phía những ngườI nghèo khổ vớI tấm
lòng trắc ẩn chân thành? ( Phong Lê ). Thế giớI nhân vật là những lớp
ngườI nghèo khổ cơ cực bế tắc nói chung, những nhân vật của Thạch Lam
thật nhỏ bé và tộI nghiệp: Họ thường nép mình trong bóng tốI của một
không gian hẹp thường là nơi phố huyện tiêu điều, xơ xác hoặc những xóm
nghèo ngoạI ô Hà NộI. Nhân vật của ông chủ yếu là con ngườI thân phận,
họ thường tìm kiếm nơi ẩn nấu trong gia đình, giữa bốn bức tường hoặc
trong sân vườn, có nghĩa là tách khỏI cuộc đờI, nơi xã hộI đầy bất trắc
bên ngoài. Có lẽ như thế con ngườI mớI cảm nhận hết về mình và về cuộc
sống xung quanh. Dường như họ thu mình trước thực tạI để xót mình và
thương ngườI, để bâng khuâng man mác khi hồI tưởng về quá khứ? Không
dám nhìn về tương lai, mang nặng một mặc cảm mờ mịt trong lòng khi nghĩ
về mai sau.
Cảm quan trong truyện của Thạch Lam có thể gói gọn trong ba chữ đó là
niềm xót thương. Những con ngườI nhỏ bé ấy bao giờ cũng được nhà văn
học trong một không khí trữ tình đầy mến thươngtoả ra một cách dịu dàng
từ tấm lòng tác giả ..
Truyện của Thạch Lam không có cốt truyện đặc biệt, giọng điệu và ngôn
ngữ nhiều chất trữ tình: MỗI truyện ngắn của Thạch Lam có cấu từ và
giọng điệu như một bài thơ trữ tình, gợI sự thương xót trước số phận
của những con ngườI nhỏ bé bất hạnh. Một giọng văn bình dị mà tinh tế.
Âm điệu man mác bao trùm hầu hết truyện ngắn và thiên nhiên cũng trữ
tình. Văn cứ mềm mạI, uyển chuyển, giàu hình ảnh, nhạc điệu . Đó chính
là chất thơ trong truyện ngắn Thạch Lam, “có cái dịu ngọt chăng tơ ở
đâu đây” khiến ta vương phải.
“ Hai đứa trẻ” là đặc trưng của hồn văn Thạch Lam. Nó là “một bài thơ trữ tình đầy xót thương”
Truyện “ Hai đứa trẻ” của Thạch Lam là một mẩu chuyện sinh hoạt kéo dài
của hai chị em đứa trẻ thay mẹ trông nom một gian hàng vặt ở một phố
huyện gần một cái ga xép. Đêm đêm những bóng ngườI bình thường cũng lù
mù đi qua trước gian hàng. Những bóng ngườI ấy cũng lù mù như nhiều
chấp lửa ở những nguồn sáng quanh quất nơi phố huyện. Trong cái bốn bề
chìm chìm nhạt nhạt, bỗng có tiếng động mạnh và những luồng sáng mạnh
của một chuyến xe lửa kéo qua hàng ngày. Hai chị em ngày nào cũng chờ
một chuyến tàu đêm kéo qua ra mớI chịu đóng cửa hàng. Nguyễn Tuân đã
tóm tắt truyện như thế. Đúng vậy, truyện này tưởng như không có cốt
truyện, không có biến cố. Nó chỉ là biến diễn của một thờI gian ngắn,
từ khoảng năm giờ chiều khi “phương tây đỏ rực như lửa cháy” đến chín
giờ tốI “đêm tốI bao bọc chung quang”; nó chỉ là biến diễn bên trong
“tâm hồn ngay thơ của hai chị em Liên, An trong một buổI tốI của các
thường ngày tưởng như “ tẻ nhạt”, “không có gì” … Song vượt lên trên
các thường ngày, Thạch Lam bằng con đường nghệ thuật riêng vớI thế giới
nghệ thuật riêng, một thờI gian riêng, không gian riêng, nhân vật
riêng, ngôn ngữ riêng đã tạo nên khí vị nhẹ nhàng, buồn man mác, đậm đà
hương vị đồng quê; nhiều bóng tốI mà chói sáng mốI tình thương yêu hiền
hoà, nhân hậu, xót thương chân thành, phảng phất thơ toả lên từ quê
hương. Truyện không có cốt truyện như chất chứa biết bao cảnh đờI, bao
tâm trạng, tâm cảnh sâu lắng tinh tế.
Diện mao phố huyện được Thạch Lam tái hiện là một khung cảnh buồn, là
cảnh chiều tàn đi dần vào đêm khuya. Hàng ngà, những cái ồn ào của buổI
sáng làm không khí bị nhoè đi trong nắng như đến chiều thì cái bộ mặt
thật của phố huyện hiện ra vớI tất cả những cái tiêu điều, xác xơ, tàn
lụi. “Chiều chiều rồI” như là một lờI thảng thốt, bàng hoàng như một
tiếng thơ dài. Thế là một buổI chiều nữa lạI đến, chiều là buồn. Ấn
tượng về buổI chiều khá sâu đậm. Thạch Lam đã chọn một phiên chợ tàn để
nói lên được tất cả bộ mặt của phố huyện. Chợ là nơi biểu hiện sức sống
của một làng quê, biểu hiện thuần phong mĩ tục của làng quê. NgườI ở
nông thôn thường trông chờ vào ngày chợ phiên đông vui tấp nập. Thạch
Lam đã chọn ngày chợ phiên để nói cái xác xơ tiêu điều của phố huyện.
Mặc dù không tả buổi chợ phiên nhưng ông đã tả những phế phẩm còn lạI
của buổI chợ, đó cũng là cách biểu hiện sức sống đầy hay vơi của phố
huyện. Tả những con ngườI cuốI cùng trao đổI vớI nhaurồI bước vào các
ngỏ tối. Rác chỉ là những thứ phế thảI vớ vẫn “rác rưởI, vỏ bưởI, vỏ
thị, lá nhãn và bã mía, những thanh nứa thanh tre…Lũ trẻ vẫn còn ra bòn
mót, nhặt nhạnh. Ngày chợ phiên như thế thì sức sống đã kém lắm, đã yếu
lắm rồi. NgườI bán trông vào ngườI mua và ngược lạI nhưng chỉ là sự vô
vọng, lẩn quẩn, trông chờ vào sự vô vọng. Mùi vị toả ra trong không
gian này là một thứ mùi đặc trưng để nói tớI sự nghèo nàn. Đó là mùi bã
mía, vỏ bưởI, vỏ thị, đất ẩm, mùi khói, mùi cỏ, mùi phân trâu nồng nồng
ngai ngái… Cái mùi vị ấy cũng góp phần làm cho khung cảnh thêm phần tàn
tạn héo úa, lụI dần.
Có thể thấy xung đột giữa bóng tốI và ánh sáng khá mạnh mẽ. Ánh sáng và
bóng tốI đang giao tranh nhau. Ánh sáng yếu dần ban đầu là “ bầu trờI
đỏ rực như lửa cháy, mây ánh hồng như hòn than sắp tàn” sau đó là bóng
tốI hiện dần ở bóng xẩm trên ngọn tre và cuốI cùng bao trùm lên khu phố
huyện là cái bóng tốI mênh mông của nó, tín hiệu là ngọn đèn Hoa Kỳ của
chị Tí. Ở đây ánh sáng và bóng tốI còn mang ý nghĩa tượng trưng, ánh
sáng là ước mơ , bóng tốI là nghèo nàn và cô đơn; mở đầu chuyện ánh
sáng tắt dần, bóng tốI chiếm lĩnh. Chính cái ánh sáng cuốI cùng ấy báo
hiệu rõ màn đêm- màn đêm vừa sâu vừa dày sẽ diễn ra tiếp đó. Ánh sáng
càng ngày càng thu nhỏ phạm vi hoặc ở xa manh mảnh, li ti như ánh sáng
của ngôi sao trên bầu trờI hoặc yếu ớt ảm đạm lọt qua khe cửa khép hờ
hoặc toả trên cái bóng tre của chị Tí. Ánh sáng ấy biểu hiện một sự tàn
lụI ở cường độ thấp và khả năng thu hẹp của nó. Tiếng trống thu không
rờI rạc, chậm, lẽ tẻ và cứ tắt lịm dần. Nhưng âm thanh nhỏ nhất như
tiếng muỗI vo ve gợI cảm giác về sự ngưng đọng. Nó rơi tỏm vào trong
không gian đang chết lặng. Đó là những âm thanh không có hồI âm, nó chỉ
nhấn mạnh thêm cái buồn tẻ đến rợn ngườI của phố huyện lúc chiều tối.
Tất cả hô ứng, qui tụ để cho ngườI đọc thấy rõ được khung cảnh thật của
phố huyện một ngày tàn. Thạch Lam miêu tả nhận xét một cách tinh tế,
sâu xa bước đi thờI gian của nơi phố nghèo. NgườI đọc dường như thấy
được bước chuyển biến của thờI gian rung lên bằng ngôn ngữ riêng. Sức
rung động của câu văn có khả năng đánh thức con ngườI hãy cảm nhận thật
tinh tế khung cảnh phố huyện và tâm sự của Thạch Lam.
Trên cái nền ấy, những cảnh đờI, những con ngườI, đúng hơn là những
phiến cảnh về cuộc đờI, về con ngườI bé mọn, hoàn toàn không có ước
vọng, khát khao được khắc hoạ rõ nét. Họ nói chuyện vớI nhau nhưng
dường như chẳng có nộI dung. Họ có đi lạI, ăn nói vớI nhau nhưng chỉ
thấy họ vừa lòng thoả mãnvớI cảnh chật hẹp. Mua chịu nửa bánh xà phòng,
bán đong hơn một ngấn rượu trong chiếc cút bé nhỏ …Chị Tí là điển hình
cho ngườI dân phố huyện vớI nhịp sống quẩn quanh : ban ngày mò cua bắt
tép, ban tốI chị mớI mở cái hàng bán nước. Cái đáng sợ là vẫn biết bán
không được gì “sớm muộn mà có ăn thua gì?” mà vẫn cứ ra. Đây không phảI
là sự sống thực sự mà là sự sống cầm chừng cầm cự vớI cuộc sống, giao
tranh, tranh giành vớI cái đói,cái chết trông chờ vào những ngườI trên
tàu là qua bấp bênh có khác gì trông chờ vào những ngườI khách ấy để
sống. Cách chị Tí trả lờI câu hỏI của Liên: không trực tiếp trả lờI
ngay mà còn làm thêm để chõng xuống đất, bày biện các bát uống nước mãi
rồI mớI chép miệng trả lờI : “ỐI chao, sớm muộn mà có ăn thua gì”. Câu
văn cho ta thấy nhịp sống chập chạp, lẩn quẩn của nhân vật. Bác phở
Siêu có vẻ khá hơn nhưng nhưng nguy cơ lạI lớn hơn vì thứ mà bác bán là
thứ quà xa xỉ mà ngay cả chị em Liên cũng không dám ăn. Bác Xẩm góp
tiếng đàn run bần bật trong đêm tốI, mà không hề có tiếng động nào của
một đồng xu. Bà cụ là một con ngườI bị tàn lụI, héo úa và cho ta cảm
giác rợn ngườI, kinh hoàng. Bà là kiếp ngườI đáng sợ ở chi tiết vừa đi
vào bóng tốI vừa cườI khanh khách. Cách xưng hô vớI Liên “chị” đã kéo
xa khoảng cách tình giữa con ngườI vớI con gnườI vốn nó rất cần trong
hoàn cảnh cầm chứng này. Cụ Thi điên là một nạn nhân đầy đủ nhất của
kiếp ngườI, như một cái cây đã tàn lụI quá nhiều - kiếp ngườI héo hắt –
tàn lụi. Cụ Thi xuất hiện chỉ trong mấy dòng truyện ít ỏI nhưng đã ám
ảnh ngườI đọc, thức dậy trong ta lòng trắc ẩn chân thành.
Ở vị trí tiền cảnh của bức tranh đờI buồn thảm, héo tàn, mờ mờ lay động
bóng hai chị em nhỏ tuổI cũng âm thầm không kém vớI cái “cửa hàng tạp
hoá nhỏ xíu” mà khách hàng là những ngườI khốn khổ có khi không đủ tiền
mua nổI nửa bánh xà phòng hoặc chỉ đủ tiền cho cút rượu nhỏ “uống một
hơi cạn sạch”. Liên xót xa cho những kiếp ngườI lay lắt nhưng cuộc sống
của Liêncũng cầm chừng không kém. NỗI khổ của Liên có lẽ còn cao hơn
nỗI khổ vật chất của những ngườI khác, đó là bi kịch tinh thần bởI họ
khổ mà không biết mình khổ còn Liên đã thực sự thấm thía cảnh sống tẻ
nhạt tù hãm và đơn độc hết ngày này sang ngày khác. Biện pháp duy nhất
để khuây khoả nỗI hắt hiu, đơn điệu chỉ là đêm nào cũng mỏI mắt cố gắng
chờ đợI một chuyến tàu đi qua : “đó là hoạt động cuốI cùng của đêm
khuya”.
Ánh sáng của đoàn tàu là mảng ánh sáng rực rở, mạnh mẻ song ở ánh sáng
này cũng chỉ vụt loé lên nhanh như một vì sao băng dể rồI vĩnh viễn tắt
lịm trong màn đêm khiến ta phảI ngơ ngác, bàng hoàng. Dường như “Hai
đứa trẻ” là truyện của những nguồn ánh sáng, hồi tưởng của Liên cũng là
hồI tưởng về ánh sáng. Lần đầu tiên Liên “nhớ lạI” Hà NộI, một kí ức
không rõ rệt, Hà NộI là một vừng sáng rực lấp lánh “và” Hà NộI nhiều
đèn quá. Lần thứ hai, Liên mơ tưởng “Hà NộI xa xăm” , “Hà NộI sáng rực
vui vẻ và huyên náo” . Cái cảnh tượngcủa quá khứ đẹp đẽ ấy tương phản
gay gắt vớI cái tốI mịt mù dướI gốc bàng của hiện tạI đang diễn ra. Quá
khứ và hiện tạI, ánh sáng và bóng tốI, lãng mạng và hiện thực, giấc mơ
nghèo và sự thật nghèo khổ, tất cả tạo nên biến động sâu kín trong tâm
hồn Liên. Ánh sáng của đoàn tàu là ánh sángcủa mơ ước, nó chỉ thoáng
qua, tắt lịm và để rồI tất cả lạI chìm trong bóng tốI mênh mông, buồn
tẻ.
Tất cả các nhân vật đó đã hiện ra dướI cái nhìn xót thương của ngườI
tái hiện. Và nỗI thương cảm của Liên đốI vớI mấ đứa trẻ đi nhặt rác,
vớI chị Tí, vớI bác Siêu, vớI cụ Thi điên cũng là cảm xúc của chính
Thạch Lam. Thạch Lam đã hoá thân vào nhân vật để nói cái cảm quan xót
thưong của mình. Đoàn tàu vớI thoáng sáng vụt qua rất nhanh rồI tắt lịm
đã thay đổI một chút ít không khí của thế giớI hiện tạI, phảI chăng đó
là khát vọng thoát khỏI cuộc sống tù đọng dù chỉ trong chốc lát của
Thạch Lam. Nhà văn day dứt về một kiếp sống tàn lụI, héo úa, đơn điệu,
hư vô chứ không chỉ có xót thương thông thường. Chính vì vậy mà ông
trình bày hiện thực của phố huyện mang ý nghĩa khái quát lớn của xã hộI
Việt Nam về sự trì trệ. Nếu đặt trong dòng thờI sự văn học buổI ấy, ta
thấy Thạch Lam phản ánh khá rõ nét một hoàn cảnh, tâm lí thờI đạI mã
Nam Cao đã phảI từng thốt lên : “Cuộc đờI đang cùn đi, gỉ đi, nổI váng
lên”…
“Hai đứa trẻ” là một truyện ngắn như một bài thơ trữ tình bởI cấu từ, giọng điệu, ngôn ngữ của nó, giống như một bài thơ.
Cấu từ của truyện là cấu từ vòng tròn xoay quanh hình ảnh bóng tốI được
lặp đi lặp lạI nhiều lần (không dướI ba mươi lần). Khi miêu tả cảnh
trờI phố huyện cũng như cảnh đờI những con ngườI phố huyện, tác giả đặc
biệt có ý sử dụng một cách công phu yếu tố nghệ thuật :hình ảnh bóng
tốI bao trùm cảnh vật và con ngườI mà tác giả dụng công miêu tả từ
nhiều thờI điểm, từ nhiều góc nhìn, từ nhiều tâm cảnh khác nhau. Bóng
tốI như một ám ảnh, như một sự hăm doạ, như một quái vật đè nặng lên
cảnh vật và con người. Tác giả nhắc đến bóng tốI nhiều lần dướI những
cách nói hình ảnh từ ngữ tuy có khác nhau : “buổI chiều hòn than sắp
tàn”, “mặt đen lạI”, “chiều, chiều rồI” , “bóng tốI ngập đầy” , “bước
của buổI chiều” , “ngày tàn” . Tác giả miêu tả rất nhiều trạng thái
khác nhau của bóng tốI đến vớI tiếng trống thu không tư trên chòi cao,
bóng tốI sắp đến vớI những đám mây hồng như hòn than sắp tàn, bóng tốI
đến vớI dãy tre làng đen lạI, bóng tốI đến vớI cánh muỗI vo vo, bóng
tốI đến vớI những viên đá nhỏ trên con đường mấp mô, bóng tốI trùm lên
đường phố và các ngõ huyện… Nói tóm lạI, bóng tốI được lặp đi lặ lạI
đầu và cuốI huyện. Bóng tốI như một cái gì hãi hùng đang hoạt động,
đang thâm nhập, đanglen lỏI, luồn lách, bám sát vào mọI cảnh vật, mọI
trạng thái hoạt động âm thâm của mọI sinh vật. Nó như cái nền không
gian nghệ thuật của tác phẩmvà không gian xã hộI của con người. BởI tốI
là lúc chị Tí xuất hiện “tốI đến chị mớI dọn cái hàng dướI gốc cây
bàng”; về đêm bác phở Siêu mớI xuất hiện như một chấm lửa nhỏ và vàng
lơ lửng đi trong đêm tốI, mất đi rồI lạI hiện ra … bóng tốI là nơi cụ
Thi mang đến và mang đi “một tiếng cườI khanh khách nhỏ dần” , một cụ
Thi cuộc đờI không rõ ràng nhưng rõ ràng là đang chứa ẩn một nỗI lòng u
uất cứ chìm trong bóng tốI; vợ chồng bác Xẩm thu gọn trên manh chiếu
chật hẹp, vớI chị em Liên, tác giả kể tỉ mỉ hơn nhưng tâm trạng, những
suy nghĩ của hai đứa trong đêm tốI: đêm tốI ngập đầy đôi mắt của Liên,
Liên thích ngồI yên lặng ngắm nhìn trong đêm tốI, về khuya, Liên ngồI
yên lặng trong đêm chờ đón đoàn tàu, khi tàu vụt qua, Liên nhập dần vào
giấc ngủ yên tĩnh như đêm ở trong phố tịch mịch và đầy bóng tối…
Lặp đi lặp lạI gián tiếp hay trực tiếp hình tượng bóng tốI cũng chính
là cách để tác giác bộc lộ chủ đề tác phẩm qua cảm quan xót thương và
tạo cho truyện có âm hưởng, cấu từ như một bài thơ trữ tình.
Mặt khác, việc miêu tả những cảm giác thiên nhiên rất hiếm trong hiện
thực phê phán nhưng trong “Hai đứa trẻ” , Thạch Lam luôn luôn miêu tả
khi có cơ hội. Thiên nhiên bao bọc truyện vớI nhiều trạng thái phong
phú. Tác giả còn chú ý khắc hoạ được cảm giác mơ hồ về giờ khắccủa ngày
tàn và về vũ trụ thăm thẳm bao la rất gần ũi mang sắc thái dân tộc,
cũng chính vì vậy mà nhân vật chính của câu chuyện là Liên cứ mang theo
vẻ hồn man mác.
Chất thơ còn được thể hiện ở ngữ điệu nhỏ nhẹ, man mác thú vị ở lờI
văn, ở những cảm xúc tinh tế của một tâm hồn dể rung động. Truyện cứ
trảI dài ra như một bài thơ, lắng sâu thanh lọc hồn ta. Chất nhạc thấm
trong từng câu văn thấm thía. Một giọng văn bình dị mà tinh tế, đầy ưu
ái. Có thể nói “ hai đứa tẻ” là một bài thơ trữ tình trọn vẹn của Thạch
Lam.
Khi nói “mỗI truyện là một bài thơ trữ tình đầy xót thương” thì ngườI
nói muốn nhấn mạnh cả về nộI dung lẫn hình thức của truyện. NộI dung
thể hiện hình thức và ngược lại. Nó là sự gắn bó hoài hoà để tạo nên
tác phẩm. Văn phong của Thạch Lam được thể hiện đặc trưng trong “Hai
đứa trẻ”, và tôi muốn kết thúc bài viết này bằng ý kiến của Nguyễn
Tuân: “Ngày này đọc lạI Thạch Lam, vẫn thấy đầy đủ cái dư vị và cái nhã
thú của những tác phẩm có cốt cách và phẩm chất văn học.” | | | | |
«~coppy đường link này gửi đến bạn bè để ũng hộ diễn đàn~» | http://cba4.us.to/t128-topic |
|
| | | |
| |
Thành viên PC
Sponsored content
| |
| | Tiêu đề: Re: TÁC PHẨM " HAI ĐỨA TRẺ" | |
| | «~coppy đường link này gửi đến bạn bè để ũng hộ diễn đàn~» | http://cba4.us.to/t128-topic |
|
| | | | Trang 1 trong tổng số 1 trang | | | | Trả lời và bình luận cho bài viết này |
* Viết tiếng Việt có dấu, là tôn trọng người đọc.
* Chia sẻ bài sưu tầm có ghi rõ nguồn, là tôn trọng người viết.
* Thực hiện những điều trên, là tôn trọng chính mình.-Nếu chèn smilies có vấn đề thì bấm A/a trên phải khung viết bài
| | Permissions in this forum: | Bạn không có quyền trả lời bài viết
| |
| |
| |
|
|
|
|
|
|
|
Số Chủ đề: 205 
